| Ders Sorumluları
|
Dr.Öğr.Üyesi Muhittin ŞAHİN |
| Dersin Sunulduğu Dil |
Türkçe (Turkish) |
| Dersin Türü |
Seçmeli |
| Ön Koşul |
- |
| Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar |
- |
| Dersin Amacı |
Bu ders, günümüz koşullarının eğitim ve öğretim süreçleri açısından gerekli bilgi, becerileri katkı sağlamak amacıyla bilim tarihinin genel kavramlarını bilen, bilimsel gelişmelerin felsefi düşünce üzerine etkilerini tartışabilen, bu gelişmelerin altında yatan toplumsal, siyasi ve iktisadi etkenleri anlayabilen öğrencilerin yetişmesine yardımcı olur. |
| Dersin İçeriği |
Bilim Tarihindeki tarihsel gelişim. Felsefe nedir? Bilgi teorileri. Modern bilimler ve felsefe. Bilim felsefesi. Modern bilimlerin felsefi sorunları. |
| Dersin Öğrenme Çıktıları (ÖÇ) |
Bu dersi alıp başarıyla tamamlayanların aşağıdaki kazanımları edinmeleri beklenmektedir:
1. Bilimin temel ve belirleyici özelliklerini tanır.
2. Bilimin tarihsel ve felsefi gelişimini değerlendirebilir.
3. Modern bilimin kuruluşunu ve gelişimini açıklayabilir.
4. Doğa bilimleri ve sosyal bilimlerini birbirinden ayırabilir.
5. Tarihsel süreç içinde çeşitli sosyal bilim ve sosyal bilim yöntemlerini sebep-sonuç ilişkileri içerisinde tespit edebilir.
|
| Dersin Veriliş Biçimi |
Örgün Öğretim |
| Dersin Gidişatı |
| Hafta |
Konular |
| 1. Hafta |
Giriş – Dersin amacı ve tanıtımı
|
| 2. Hafta |
1. Felsefe,
2. Bilim
- Bilimin kökenleri,
- Bilimsel ilerlemenin temel dönemleri,
- Bilimsel yöntem
|
| 3. Hafta |
1. İlk uygarlıklarda bilim
- Mezopotamya, Mısır, Çin
2. Antik Yunanda bilim
|
| 4. Hafta |
1. Ortaçağ Avrupa’sında bilim
- Patristik dönem ve Skolastik dönem
- Manastırcılık hareketi
- Fransisken ve dominiken tarikatları
- Goliardlar ve serseri entelektüeller
2. İslam dünyasında ve Türklerde bilim
- Gazzali’nin felsefeye karşı tutumu ve sonrası gelişmeler
- Matematik, astronomi, fizik, tıp
|
| 5. Hafta |
1. Ortaçağdan çıkış ve Rönesans, ilk bilim insanları
- Rönesans ve değişimin üç temel kaynağı: barut, pusula, matbaa.
- Rönesans’ta astronomi: Peurbach, Regiomantanus, Copernicus, Rheticus
- Rönesans’ta tıp ve biyoloji: Vessalius, Fallapio, Fabricus, Harvey
2. Osmanlı Devleti’nde bilimin durumu
- 1577 tarihli İstanbul’da rasathanenin durumu ve Takiyüddin
- Evliya Çelebi’nin Viyana’da bir beyin ameliyatına katılımı ve algı farklılıkları
|
| 6. Hafta |
Aydınlanma çağında bilim ve felsefe
- Tycho Brahe ve Johannes Kepler
- İlk bilim insanı unvanına sahip olan kişiler: William Gilbert ve Galileo Galilei
|
| 7. Hafta |
Aydınlanma çağında bilim ve felsefe
- mekanik evren anlatısına giden süreç
- Renè Descartes ve Isaac Newton
Bilimlerin sınıflandırılması
|
| 8. Hafta |
Ara-sınav
|
| 9. Hafta |
Bilim ve bilimcilik (bilimizm)
- Bilimde yöntem: Rasyonel tümdengelimselden, Deneysel tümevarımsal yönteme
- Francis Bacon’ın tümevarımsal yönteminin Aristotelesçi yönteme üstünlüğü
|
| 10. Hafta |
Bilim ve bilimcilik (bilimizm)
- Bilimde empirizm ve özellikleri
- Empirizmin sosyal bilimlere yansıması olarak pozitivizm
|
| 11. Hafta |
Empirizme ve pozitivizme yönelik eleştiriler: ideoloji, etik-din ilişkileri, bilim ve paradigmalar
- Klasik pozitivizme yönelik eleştiriler ve Viyana çevresinin mantıksal pozitivizmi
- Mantıksal pozitivizmin doğrulama prensibine karşı Popper ve yanlışlama prensibi
|
| 12. Hafta |
Empirizme ve pozitivizme yönelik eleştiriler: ideoloji, etik-din ilişkileri, bilim ve paradigmalar
- Doğa bilimleri ile sosyal bilimler arasında konu ve yöntem farklılıkları, Dilthey.
- Mekanik evren anlatısından, olasılıkçı ve çok yönlü nedensellikçi doğa ve toplum anlatısına doğru.
- Verstehen, hermeneutik, fenomenolojik yöntem
- Bilim savaşlarında açıklama formları
|
| 13. Hafta |
Bilim eleştirileri ve post-pozitivizme evrilme
- Frankfurt okulu
- Post-yapısalcılık ve post-modernizm
- Yönteme karşı bir duruş ve yöntemsiz bir bilimin olanağı: Paul Feyerabend
|
| 14. Hafta |
Soru-Cevap, Dersin Kapanışı
|
|
| Değerlendirme Ölçütleri |
| |
Toplam Katkısı (%) |
| Ara Sınav (%) |
40 |
| Kısa Sınavlar (%) |
- |
| Ödevler (%) |
- |
| Uygulamalar (%) |
- |
| Laboratuar (%) |
- |
| Projeler/Alan Çalışması (%) |
- |
| Seminerler/Çalışma Grupları (%) |
- |
| Final (%) |
60 |
| Diğer (%) |
- |
| Toplam(%) |
100 |
|
| Dersin Kitabı ve/veya Kaynaklar |
Bu dersin amacına ulaşılabilmesine yönelik tek bir kitap değil, çok sayıda kitap bulunmaktadır; ancak bilimin karmaşık yapısı sebebiyle dersin öğretim üyesi tarafından çeşitli kaynakların bir sentezi öğrencinin altyapısı dikkate alınarak yapılmaktadır. Öğrencilerin isteğe bağlı okuma yapabilecekleri kaynakların bazıları şöyledir:
1. Anlı, Ö.F. (2016). Bilim savaşları: modern bilim imgesinin dönüşümü. Ankara: Phoneix Yayınevi.
2. Benton, T. ve Craib, I. (2008). Sosyal Bilim Felsefesi: toplumsal düşüncenin felsefi temelleri. (Ü. Tatlıcan ve B. Binay, Çev.). Sentez Yay.
3. Capra, F. (2018). Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası. (M. Armağan, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
4. Gribbin, J. (2014). Bilim tarihi. (B.Gönülşen, Çev.). İstanbul: Alfa Bilim Yayınları.
5. Özlem, D. (2016). Bilim Felsefesi. İstanbul: Notos Kitap Yayınevi.
6. Russ, J. (2019). Avrupa düşüncesinin serüveni: antikçağlardan günümüze batı düşüncesi. (Ö.Doğan, Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
7. Sheffer-Mossensoh, M. (2019). Osmanlı’da bilim: kültürel yaratı ve bilgi alışverişi. (K.Oğuz, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
8. Wootton, D. (2019). Bilimin icadı: bilim devriminin yeni bir tarihi. (N.Elhuseyni, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
|
| Staj / Uygulama |
|
| Program Yeterlilikleri (PY) ve Dersin Öğrenme Çıktıları (ÖÇ) İlişkisi |
Ders Öğrenim Kazanımları | Program Yeterlilikleri | PY1 | PY2 | PY3 | PY4 | PY5 | PY6 | PY7 | PY8 | PY9 | PY10 | PY11 | PY12 | ÖÇ1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 5 | ÖÇ2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 5 | ÖÇ3 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 5 | ÖÇ4 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 5 | ÖÇ5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 5 |
|